Psikoteknik Değerlendirme

Psikoteknik değerlendirme, çalışmaya odaklı psikolojinin bir dalı olmakla birlikte kişilerin belirli bir konu üzerinde olan işler için odaklanmasını ve yeterliliğini kolay bir şekilde ortaya koymasının araştırılması ve geliştirilmesi amacıyla gerekli zihinsel ve bedensel özelliklerinin bazı testlere tabi tutulmasıdır. Diğer bir söyleyişle kişilerin belirli işleri yapabilme konusunda istenilen yeterliliğe sahip olup olmadığını ortaya koymak için yapılan bir takım incelemelerdir.

TİCARİ ARAÇ SÜRÜCÜLERİ İÇİN PSİKOTEKNİK DEĞERLENDİRME

Sürücüler güvenli araç kullanabilmeleri için bazı zihinsel özelliklerinin iyi bir şekilde gelişmiş olması gerekmektedir. Bu özellikleri algılama, dikkat durumu, hafıza olarak saymamız mümkündür. Bununla birlikte sürücülerin el ve ayak koordinasyonunu yeterli düzeyde kullanma ve iyi bir tepki hızına da sahip olması beklenmektedir. Bu durumlar ile birlikte risk alma, saldırganlık ve kontrol gibi parametrelerin de ölçülmesi için özellikle ticari araç sürücüleri için psikoteknik değerlendirme yapılması gerekmektedir.
 

TÜRKİYE’DE PSİKOTEKNİK DEĞERLENDİRME VE UYGULAMA AMAÇLARI

Ülkemizde psikoteknik değerlendirme nasıl uygulanması gerektiği ve esasları Karayolları Trafik Yönetmeliği tarafından 79. Maddesi ve aynı yönetmelikte bulunan 4 sayılı cetvel ile belirlenmektedir. Ülkemizin yönetmeliğinde psikoteknik değerlendirme tanım olarak sürücülerin sahip oldukları zihinsel ve psikomotor yetenek düzeylerinin bilgisayarların sağlamış olduğu destekler ile ölçülmesi olarak tasvir edilmektedir.

Ayrıca bu değerlendirmenin nerelerde yapılacağı konusunda ise Türkiye vatandaşları standartlarına yani özelliklerine göre hazırlanmış normların ilgili meslek kuruluşlarınca onaylanmış olan testler aracılığıyla yönetmelik alt yapısı ışığında olanaklara sahip olan kuruluşlar arasında Marmara Psikoteknik değerlendirme merkezi ile birlikte İl Sağlık Müdürlüğü tarafından değerlendirmeler yürütülmektedir. Bu değerlendirmenin ülkemiz adına uygulama amaçlarına bakacak olursak ilk olarak herhangi bir ceza sonucu ehliyetin alınması halinde, suça ilişkin ihlallerin sürücülük için yeterli seviyede bir yeteneğin ve becerinin olmaması durumundan kaynaklı olup olmayacağının araştırılması amacıyla yapılmaktadır.

Daha sonra ticari araç kullanmak isteyen ve bu meslek alanında faaliyet göstermek isteyen kişilerin uygun standartlara sahip olup olmamasının araştırılması adına psikoteknik merkezi aracılıklarıyla değerlendirmeler yapılmaktadır. Ayrıca uzun yol şoförlüğü yapmakta olan kişilerin bu iş için gerçekten uygun olup olmadıklarını belirlemek amacıyla yapılması önem arz etmektedir. Bunlar ile birlikte birçok meslek grupları kişilerden yüksek sürücülük performansı beklemektedir. Bu gruplara değinecek olursak ağır vasıta olan araçların kullanımı, uzun yol için gerekli donanımda olmak ve otobüs minibüs ve midibüs gibi yolcu taşınan araçların güvenle kullanılması olarak sıralamak mümkündür.

Ülkemizde bu değerlendirmenin yapılması zorunlu olmamakla birlikte güven ve kaliteyi ön plana almakta olan birçok firma sürücüleri ve işçileri için bu değerlendirmeyi yaptırmakta ve ortaya çıkan sonuçlara göre işçi alımlarını ya da yeterlilik olmadığından dolayı daha uygun kişileri bulmaktadırlar. Trafiğin daha güvenli bir hale gelmesi ve önemli olan insan hayatı kayıplarının yaşanmaması adına önemli olan psikoteknik raporu testinin düzenli yapılması ile kaza oranları büyük oranda azalmaktadır.