Çalışma Süreleri ve Molalar

İşçilerin yemek, içmek, tuvalet gibi günlük gereksinimlerini ve genel olarak dinlenme gereksinimlerinin giderebilmeleri için günlük çalışma süreleri içersinde çalışmaya ara verilmesi iş hukuku gereğince zaruridir. Bu zaruret, çalışma sürelerinin, ara dinlenmelerinin de göz önüne alınarak düzenlenmesini icap ettirir. Uluslar Arası Çalışma Örgütü Yönetim Kurulu tarafından Cenvre’de toplantıya çağrılan ve 6 Haziran 1979 tarihinde toplanan Uluslar Arası Çalışma Örgütü Genel Konferansı atmış beşinci oturumunda, oturum gündeminin beşini maddesini oluşturan, karayolu taşımacılığında çalışma ve dinlenme sürelerine ilişkin çeşitli önerilerin kabulüne karar verildikten sonra, bu önerilerin uluslar arası bir sözleşme biçimini almasına karar verilerek, Çalışma Ve Dinlenme Süreleri Sözleşmesi 1979 Haziran ayının yirmi yedinci günü kabul edilmiştir. İşçinin günlük iş süresi içinde kesintisiz olarak hiç ara vermeden çalışması beklenemez. Gün içinde işçinin yemek, çay, sigara gibi ihtiyaçlar sebebiyle ya da dinlenmek için belli bir zamana ihtiyacı vardır. Ara dinlenmesi işçinin dinlenme haklarındandır.

ARA DİNLENMESİ
Günlük çalışma süresinin ortalama bir zamanında o yerin gelenekleri ve işin gereğine göre ayarlanmak suretiyle, işçilerin o gün yapacakları işin toplam süresine orantılı olarak ve an az kanunda belirlenebilen günlük çalışma süresinden sayılmayan dinlenmedir. Ara dinlenmelerinin uygulamada daha çok yemek molası şeklinde verildiği görülmektedir. Çalışanlara dinlenmesi verilmesinin iş verimliliğini arttırma, yorgunluk ve dikkat dağınıklığı kaynaklı muhtemel iş kazalarını önleme işlevi bulunmaktadır. Bu sebeple öğretide de ve yüksek mahkeme kararlarında çalışanlara dinlenme sürelerinin kanunun amacına uygun olarak fiilen kullanıldığı belirtilmelidir. İş kanunu bağlamında ara dinlemesine ilk kez 3008 sayılı maddenin 42/1’de, aynı kavrama daha sonra 931 sayılı eski iş kanunu maddesi 64’te ve onu izleyen 1975 sayılı eski iş kanunu maddesinde 64’te yer verilmiştir.

ARAÇ KULLANMA VE ÇALIŞMA SÜRELERİ
Karayolu taşımacılığında ücretli olarak çalışan sürücülerin çalışma ve dinlene sürelerine ilişkin ilkeler ülkemizde 2003 yılında yasalara dâhil olmuştur. Ücretler çalışan sürücünün aracın çalışır durumda olduğu sürede, araç kullanarak diğer işleri yaparak araçla, yolcularla ve ya yüküyle ilgili yardımcı işlerde geçirdikleri süre çalışma süresidir. Bir günde en fazla kesintisiz çalışma süresi beş saattir. Bir günde kesintisiz en fazla araç kullanma süresi dört saat otuz dakikadır. Bir günde en fazla çalışma süresi dokuz saattir. Bir haftada toplam en fazla çalışma süresi elli altı saattir. Birbirini takip eden iki haftada toplam en fazla çalışma süresi doksan saattir. Dinlenme ve mola süreleri; dört saat otuz dakikalık kesintisiz araç kullanma ve her beş saatlik kesintisiz çalışma süresinin sonunda mola vermeleri gerekmektedir. Molalar en az kırk beş dakikalık periyotlarda olmalıdır. . Yirmi dört saatlik kesintisiz süre içerisinde kesintisiz olarak on bir saat dinlenebilir.